ਛੋਟਾ ਕੈਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਕੀ ਹੋਇਆ? ਓਮ ਪਰਬਤ ਤੋਂ ਓਮ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ, ਬਰਫ਼ ਦੀ ਥਾਂ ਰਹਿ ਗਿਆ ਕਾਲਾ ਪਹਾੜ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਬਿਊਰੋ) : ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਕੁਮਾਉਂ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੇ ਪਿਥੌਰਾਗੜ੍ਹ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਕੈਲਾਸ਼ ਮਾਨਸਰੋਵਰ ਜਾਣ ਦੇ ਰਸਤੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਓਮ ਪਰਵਤ ਹੁਣ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੀ ਹਾਂ, ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਸਥਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ ਓਮ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਜੋ ਹੁਣ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਲਾ ਪਹਾੜ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਓਮ ਪਰਬਤ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖ ਕੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੈਲਾਨੀ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਵੀ ਹੈਰਾਨ ਹਨ।

ਧਾਰਚੂਲਾ ਤਹਿਸੀਲ ਵਿੱਚ 5,900 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਪਹਾੜ ਹੁਣ ਬਰਫ਼-ਮੁਕਤ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਕਾਲੀ, ਬੰਜਰ ਚੋਟੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ 'ਓਮ' ਚਿੰਨ੍ਹ, ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀ ਆਕਰਸ਼ਣ ਦਾ ਸਥਾਨ ਹੁਣ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਅਤੇ ਉੱਚ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਨ ਅਲੋਪ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। 16 ਅਗਸਤ, 2024 ਨੂੰ ਓਮ ਪਰਵਤ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਆਈ ਸਥਾਨਕ ਨਿਵਾਸੀ ਉਰਮਿਲਾ ਸਨਵਲ ਗੁੰਜਿਆਲ ਨੇ ਪਹਾੜ 'ਤੇ ਬਰਫ ਦੀ ਕਮੀ 'ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਉਰਮਿਲਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ - "ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲੈਣ ਲਈ ਨਾਭਿਡਾਂਗ ਗਈ ਤਾਂ 'ਓਮ' ਚਿੰਨ੍ਹ ਗਾਇਬ ਸੀ। ਪਹਾੜ ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਲਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਲਈ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ, ਸੜਕਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉੱਚੇ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਰੱਸ਼ਰ ਅਤੇ ਟਾਰ ਸੜਕਾਂ ਸਮੇਤ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਰਫ਼ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਿਘਲ ਰਹੀ ਹੈ।

ਸਤੰਬਰ 2016 'ਚ ਓਮ ਪਹਾੜ 'ਤੇ ਬਰਫ ਪਈ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਬੰਜਰ ਹੈ, ਜੋ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਫਤਹਿ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਯੋਗੇਸ਼ ਗਰਬਿਆਲ ਨੇ ਪਹਾੜਾਂ, ਵਾਤਾਵਰਨ, ਬਨਸਪਤੀ ਅਤੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸਮੂਹਿਕ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਲੋੜ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ- "ਸਾਡੇ ਉੱਚੇ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹਨ। ਵਧਦੀ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਬਦਲਦੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਕਾਰਨ ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ ਘੱਟ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਬਲੈਕ ਕਾਰਬਨ ਨੇ ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲਣ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਂਦੀ ਹੈ।"

ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਰਾਜ ਨੇ ਦੋ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗਲੇਸ਼ੀਅਲ ਲੇਕ ਆਉਟਬਰਸਟ ਫਲੱਡ (GLOF) ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋਏ ਹਨ। ਜੂਨ 2013 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਘਟਨਾ ਨੇ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਦੂਜਾ, ਫਰਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ, ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਕੰਦ ਪੁਰਾਣ ਦੇ ਮਾਨਸ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਆਦਿ ਕੈਲਾਸ਼ ਅਤੇ ਓਮ ਪਰਵਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਕੈਲਾਸ਼ ਮਾਨਸਰੋਵਰ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਰਥਕ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਓਮ ਪਰਵਤ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਕੈਲਾਸ਼ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।