ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਵਿਲੱਖਣ ਮੰਦਰ ਜਿੱਥੇ ਪੱਥਰ ਦੇ ਥੰਮਾਂ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਸੰਗੀਤ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮੰਦਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਦਾ ਰਾਜ਼ ਜਾਂ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਛੁਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਮੰਦਰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਇਕ ਖਾਸ ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਦੇ ਥੰਮ੍ਹ ਵਜਾਉਣ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਸੰਗੀਤ ਨਿਕਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਸਹੀ ਸੁਣਿਆ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਇਹ ਖਾਸ ਮੰਦਰ ਕਿੱਥੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕੁਝ ਖਾਸ ਗੱਲਾਂ ਵੀ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ।

ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਹੰਪੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦੇ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵਿੱਠਲ ਮੰਦਰ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੱਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਰੱਥ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਬੀ ਪਾਸੇ ਸਥਿਤ, ਇਸ ਰੱਥ ਵਰਗਾ ਮੰਦਰ, ਇਸਦੇ ਭਾਰ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਪੱਥਰ ਦੇ ਪਹੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਇਥੇ 1 ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹਨ ਬਜਰੰਗਬਲੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੂਰਤੀਆਂ, ਜਾਣੋ ਮੰਦਰ ਦੀ ਖ਼ਾਸੀਅਤ

ਜਦੋਂ ਰੱਥ ਉੱਤੇ ਬਣੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਥੰਮ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੰਗੀਤ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਰੰਗ ਮੰਡਪ ਅਤੇ 56 ਸੰਗੀਤਕ ਥੰਮ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਪਥਪਾਈ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਇਸ ਆਵਾਜ਼ ਦਾ ਰਾਜ਼ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਸ ਨੇ 2 ਥੰਮ੍ਹ ਕੱਟੇ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਖੋਖਲੇ ਥੰਮ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ।

ਮੰਦਿਰ 15ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਇਕ ਰਚਨਾ ਹੈ ਜੋ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਤੁੰਗਭਦਰਾ ਨਦੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ, ਇਹ ਮੰਦਰ ਅਸਲ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਦ੍ਰਾਵਿੜ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀ ਭਵਨ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਮੰਦਿਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਰਾਜਾ ਦੇਵਰਾਯਾ II (1422 ਤੋਂ 1446 ਈ.) ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਵਿਜੇਨਗਰ ਸਾਮਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਈ ਗਈ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।
ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਦਰਲੇ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਹੀ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਛੋਟਾ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵੱਡੇ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਯਾਦਗਾਰੀ ਸਜਾਵਟ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਹੋਰ ਆਕਰਸ਼ਣ ਮੰਦਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਮੌਜੂਦ ਪੱਥਰ ਦਾ ਰੱਥ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਗਰੁੜ ਮੰਡਪ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਈ ਮੰਡਪ, ਅਸਥਾਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹਾਲ ਵੀ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।

ਚਤੁਰਭੁਜ ਮੰਦਰ

ਓਰਛਾ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਖਜੂਰਾਹੋ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਚਤੁਰਭੁਜ ਮੰਦਰ, ਲਕਸ਼ਮੀ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਰਾਮ ਰਾਜਾ ਮੰਦਰ ਹਨ। ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਬਣੇ ਚਤੁਰਭੁਜ ਮੰਦਰ ਦੀ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖਿੱਚ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੇਂਦਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਕਮਲ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਹੁ-ਮੰਜ਼ਲਾ ਢਾਂਚਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ, ਕਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਮਹਿਲ ਦੀਆਂ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਗੰਗਾ 'ਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਣੋ ਕਿਥੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਾਪ

ਲਕਸ਼ਮੀ ਨਰਾਇਣ ਮੰਦਰ

ਓਰਛਾ ਦਾ ਲਕਸ਼ਮੀ ਨਰਾਇਣ ਮੰਦਿਰ ਵੀ ਵਿਲੱਖਣ ਵਾਸਤੂ ਕਲਾ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨਮੂਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਦਾ ਸੁੰਦਰ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ। 1622 ਵਿੱਚ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਿਓ ਦੁਆਰਾ ਬਣਵਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 1793 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਇਸ ਮੰਦਿਰ ਦੀਆਂ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਿੰਗਾਰੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਮੰਦਿਰ ਦੀ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਿਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਚਿੱਤਰ ਹਨ, ਜੋ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਉੱਕਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸਜਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਬਗਾਵਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੌਲਤ ਦੀ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਮੰਦਰ ਵੀ ਇਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੈਲਾਨੀ ਆਕਰਸ਼ਣ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਰਾਜਸਥਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ‘ਬਾਲਾ ਜੀ ਮੰਦਿਰ’

ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਰਾਮ ਰਾਜਾ ਮੰਦਿਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਲਈ ਪੱਥਰਾਂ ਦਾ ਬਣਿਆ ਸੁੰਦਰ ਰਸਤਾ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਡਪ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਮੂਰਤੀ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਪੂਰੇ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਆਕਰਸ਼ਕ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Vastu Tips: ਤੁਲਸੀ ਨਾਲ ਕਰੋ ਇਹ ਉਪਾਅ, ਘਰ 'ਚ ਆਵੇਗੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ

ਨੋਟ - ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ।