ਕਲਿਆਣ ਦੇ ਮੂਲ ਸ੍ਰੋਤ ‘ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ’

ਫੱਗਣ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਪੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਰਾਕਾਰ ਤੋਂ ਸਾਕਾਰ ਰੂਪ ’ਚ ਅਵਤਰਣ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਰਾਤ ’ਚ ਆਦਿਦੇਵ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਕਰੋੜਾਂ ਸੂਰਜਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੇ ਲਿੰਗ ਰੂਪ ’ਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ। ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦਾ ਵ੍ਰਤ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਤੇ ਸਾਰੇ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ।

ਫੱਗਣ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਚਤੁਰਦਸ਼ੀ ਦੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਚੌਦਸ ਹੋਵੇ, ਉਸੇ ਦਿਨ ਇਹ ਵਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਪੂਜਾ ’ਚ ਭਗਵਾਨ ਭੋਲੇਨਾਥ ਜੀ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਪ੍ਰਿਯ ਬਿਲਵ ਪੱਤਰ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਪੁਰਾਣ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਨੇ ਇਕ ਵਾਰ ਜੰਗਲ ’ਚ ਦੇਰ ਹੋ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਇਕ ਬਿਲਵ ਰੁੱਖ ’ਤੇ ਰਾਤ ਬਿਤਾਉਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਸੀ। ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੀ ਉਡੀਕ ’ਚ ਚਾਰੇ ਹਮਲੇ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਛੁੱਟੇ ਬਿਲਵ ਪੁੱਤਰ ਰੁੱਖ ਦੇ ਠੀਕ ਹੇਠਾਂ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ’ਤੇ ਅਰਪਿਤ ਹੁੰਦੇ ਗਏ। ਜਦਕਿ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਆਭਾਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਭਗਵਾਨ ਰੁਦਰ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਬ੍ਰਹਮਪਦ, ਵਿਸ਼ਨੂੰਪਦ, ਦੇਵੇਂਦਰ ਪਦ ਜਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਲੱਛਣਾਂ ਤੋਂ ਹੀਣ ਜਾਂ ਸਾਰੇ ਪਾਪਾਂ ਤੋਂ ਯੁਕਤ ਮਨੁੱਖ ਵੀ ਜੇਕਰ ਪਵਿੱਤਰ ਹਿਰਦੇ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਰੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਰਿਸ਼ੀ ਮ੍ਰਿਕੰਡ ਜੀ ਦੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਉਮਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਮਾਰਕੰਡੇਯ ਜੀ ਨੇ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਰਦਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਦੀ ਅਰਾਧਨਾ ਲਈ ਮਹਾਮ੍ਰਿਤਯੂਜਯ ਮੰਤਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਤੇ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ’ਚ ਬੈਠ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਅਖੰਡ ਜਾਪ ਕੀਤਾ।

ਸਮਾਂ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ’ਤੇ ਮਾਰਕੰਡੇਯ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਾਣ ਲੈਣ ਲਈ ਯਮਦੂਤ ਆਏ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਦੀ ਤਪੱਸਿਆ ’ਚ ਲੀਨ ਦੇਖ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯਮਰਾਜ ਦੇ ਕੋਲ ਪਰਤ ਕੇ ਪੂਰੀ ਗੱਲ ਦੱਸੀ। ਉਦੋਂ ਮਾਰਕੰਡੇਯ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਾਣ ਲੈਣ ਲਈ ਯਮਰਾਜ ਖ਼ੁਦ ਆਏ। ਯਮਰਾਜ ਨੇ ਜਦੋਂ ਆਪਣਾ ਪਾਸ਼ ਜਦੋਂ ਮਾਰਕੰਡੇਯ ਜੀ ’ਤੇ ਪਾਇਆ ਤਾਂ ਬਾਲਕ ਮਾਰਕੰਡੇਯ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਨਾਲ ਲਿਪਟ ਗਏ। ਯਮਰਾਜ ਦੇ ਇਸ ਹਮਲੇ ’ਤੇ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸਾ ਆਇਆ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਪੇਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਬਾਲ ਮਾਰਕੰਡੇਯ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਤੇ ਮਾਰਕੰਡੇਯ ਨੂੰ ਲੰਮੀ ਉਮਰ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਦੇ ਕੇ ਵਿਧਾਨ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।

‘ਓਮ ਨਮ : ਸ਼ਿਵਾਯ’ ਮੰਤਰ ਦਾ ਜਾਪ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰਕ ਕਸ਼ਟਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮਹਾਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਔਸ਼ਧ ਪੰਚਾਕਸ਼ਰੀ ਮੰਤਰ ਹੈ, ਜੋ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਪ੍ਰਿਯ ਤੇ ਜਲਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮੰਤਰ ਹੈ। ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ’ਚ ਅਗਿਆਨ ਰੂਪੀ ਅੰਧਕਾਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਰਥ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਕਲਿਆਣ ’ਚ ਲੱਗਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਕਲਿਆਣ ਲਈ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਿਕਲੇ ਭਿਆਨਕ ਵਿਸ਼ ਨੂੰ ਕੰਠ ’ਚ ਧਾਰਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਨੀਲਕੰਠ ਅਖਵਾਏ।

ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਹੀ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵਸ਼ੰਕਰ ਤੇ ਮਾਤਾ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਵੀ ਸੰਪਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵਜੀ ਦੀ ਬਾਰਾਤ ’ਚ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਣੂ ਜੀ, ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗਣ, ਰਿਸ਼ੀ ਮੁਨੀ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਪਸ਼ੂਪਤੀ ਹਨ, ਭਾਵ ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਵੀ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਭੂਤ-ਪ੍ਰੇਤ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ’ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੇਦਾਂ ਤੇ ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਨੂੰ ਮੈਂ ਨਮਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

–ਰਵੀਸ਼ੰਕਰ ਸ਼ਰਮਾ (ਪ੍ਰਧਾਨ)
ਸ਼੍ਰੀ ਗੀਤਾ ਜਯੰਤੀ ਮਹੋਤਸਵ ਕਮੇਟੀ, ਜਲੰਧਰ।