ਇਰਾਨੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਾ ਭਾਰਤ ''ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਲੱਗ ਸਕਦੈ ਝਟਕਾ

ਬਿਜਨੈੱਸ ਡੈਸਕ – ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਇਰਾਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੱਧ ਪੂਰਬ 'ਚ ਤਣਾਅ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਇਰਾਨ ਨੇ ਹੋਰਮੁਜ਼ ਦੀ ਖਾੜੀ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤੇਲ ਆਵਾਜਾਈ ਰਸਤਾ ਹੈ।

ਇਰਾਨ ਦੇ ਸਰਵੋਚ ਨੇਤਾ ਅਲੀ ਖਾਮਨੇਈ ਦੇ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧੀ ਹੋਸੇਨ ਸ਼ਰੀਅਤਮਦਾਰੀ ਨੇ ਇਕ ਅਖ਼ਬਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਇੰਟਰਵਿਊ 'ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਰਾਨ “ਪਹਿਲੇ ਕਦਮ ਵਜੋਂ ਬਹਿਰੀਨ 'ਚ ਮੌਜੂਦ ਅਮਰੀਕੀ ਨੇਵੀ ਫਲੀਟ 'ਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲਾ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਹੋਰਮੁਜ਼ ਦੀ ਖਾੜੀ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ, ਬਰਤਾਨੀਆ, ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਲਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।”

ਹੋਰਮੁਜ਼ ਦੀ ਖਾੜੀ – ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕਤਾ ਲਈ ਜੀਵਨ ਰੇਖਾ
ਇਹ ਖਾੜੀ, ਜੋ ਕਿ ਇਰਾਨ ਅਤੇ ਓਮਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਕੇਵਲ 21 ਕਿਮੀ ਚੌੜੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 20% ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਅਤੇ 25% ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, UAE, ਕੂਵੈਤ ਅਤੇ ਇਰਾਕ ਵਰਗੇ ਮੁੱਖ ਤੇਲ ਉਤਪਾਦਕ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣਾ ਤੇਲ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਅਸਰ
ਵਿਦੇਸ਼ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਰੋਬਿੰਦਰ ਸੱਚਦੇਵ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਹੋਰਮੁਜ਼ ਦੀ ਖਾੜੀ ਬੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜੇਕਰ ਖਾੜੀ ਬੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਣਗੀਆਂ, ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਸ ਡਾਲਰ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਨੂੰ 0.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ।''

ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਣਨੀਤਿਕ ਤਿਆਰੀ
ਗਲੋਬਲ ਵਪਾਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਫਰਮ Kpler ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਤੇਲ ਦੀ ਆਮਦ ਵਧਾਈ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਤੇਲ ਰਿਫਾਈਨਰ 2-2.2 ਮਿਲੀਅਨ ਬੈਰਲ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਇਰਾਕ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, UAE ਅਤੇ ਕੂਵੈਤ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੁੱਲ 2 ਮਿਲੀਅਨ BPD ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।

ਰੂਸ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਤੇਲ ਹੋਰਮੁਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ Suez Canal, Cape of Good Hope ਜਾਂ Pacific ਰਾਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਰੋਕਾਰ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਕੋਲ 9–10 ਦਿਨ ਲਈ ਰਣਨੀਤਿਕ ਤੇਲ ਭੰਡਾਰ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।

ਪੂਰੀ ਬੰਦਸ਼ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ
Kpler ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਰਾਨ ਖੁਦ ਵੀ ਹੋਰਮੁਜ਼ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਖਾੜੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਉਸ ਦੇ ਹਿੱਤ 'ਚ ਨਹੀਂ। ਚੀਨ, ਜੋ ਕਿ ਇਰਾਨ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੇਲ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ, ਉਸ 'ਤੇ ਵੀ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਵੇਗਾ।

ਉਦਯੋਗ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ
ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਟੈਕਨੋਕਰਾਫਟ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਫਾਊਂਡਰ ਸ਼ਰਦ ਕੁਮਾਰ ਸਰਾਫ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਜੇ ਹੋਰਮੁਜ਼ ਦੀ ਖਾੜੀ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੇਲ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼ ਹੋਰ ਰਸਤੇ ਲੱਭਣਗੇ, ਪਰ ਇਹ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਵੀ ਮਹਿੰਗੇ ਪੈਣਗੇ। ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ‘ਸਭ ਕੀਮਤਾਂ ਦੀ ਮਾਂ’ ਹੁੰਦੀ ਹੈ — ਇਸ ਨਾਲ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵਧੇਗਾ।”

ਨਤੀਜਾ
ਇਰਾਨ ਵੱਲੋਂ ਹੋਰਮੁਜ਼ ਦੀ ਖਾੜੀ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਫਿਲਹਾਲ ਪੂਰੀ ਰੋਕ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਦਿਖ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਹਾਲਾਤ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਤੇਲ ਮਾਰਕੀਟ, ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖੀ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਉੱਤੇ ਅਸਰ ਪਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।