ਨਕਲੀ ਹੀਰੇ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਕੀਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਾਰੀਗਰ, ਦੀਵਾਲੀ ਵੀ ਹੋਈ ਫਿੱਕੀ
Monday, Nov 06, 2023 - 04:27 PM (IST)
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ — ਸੂਰਤ ਦੇ ਉਪਨਗਰ ਕਤਾਰਗਾਮ 'ਚ ਹੀਰਾ ਕੱਟਣ ਦੀਆਂ ਕਈ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਜੂਨਾਗੜ੍ਹ ਦਾ 24 ਸਾਲਾ ਅਰੁਣ ਚੌਟਾਲੀਆ (ਅਸਲ ਨਾਂ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ) ਪੀਪਲ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਸੋਚਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚਿਆ ਬੈਠਾ ਸੀ। ਉਹ ਦੀਵਾਲੀ 'ਤੇ ਘਰ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਸਾਲ ਉਸ ਦੀ ਦੀਵਾਲੀ ਧੁੰਦਲੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਤਿਉਹਾਰ 'ਤੇ ਘਰ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਉਸ ਕੋਲ ਪੈਸੇ ਘੱਟ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਪੱਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਵਾਪਸ ਆਉਣ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਕੰਮ ਮਿਲੇਗਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Diwali Offer: ਇਨ੍ਹਾਂ 3 ਵੱਡੇ ਬੈਂਕਾਂ ਨੇ Home ਅਤੇ Car ਲੋਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੀਤਾ ਆਫ਼ਰਸ ਦਾ ਐਲਾਨ
ਪਹਿਲਾਂ ਚੌਟਾਲੀਆ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਕਰੀਬ 25,000 ਰੁਪਏ ਕਮਾ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ 8 ਤੋਂ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਹੀ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, 'ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਸ਼ਿਫਟ 'ਚ 12 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਮਿਲਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੀਰਾ ਕੱਟਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਦਿਨ 'ਚ ਸਿਰਫ 6 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਸਿਰਫ਼ 6,000 ਰੁਪਏ ਕਮਾ ਸਕਿਆ। ਮੈਂ ਦੀਵਾਲੀ ਲਈ ਘਰ ਜਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਸੀਮਤ ਰਕਮ ਹੀ ਬਚੀ ਹੈ।
ਛੋਟੀ ਝੋਪੜੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਸਮੇਤ 5,000 ਰੁਪਏ ਮਹੀਨਾ ਕਿਰਾਇਆ ਦੇ ਕੇ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਉਸ ਝੌਪੜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਖਾਲੀ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਫੈਕਟਰੀ ਮਾਲਕ ਨੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਤਿਉਹਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ 'ਤੇ ਰੱਖੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਡਾਇਮੰਡ ਵਰਕਰਜ਼ ਯੂਨੀਅਨ, ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਮੇਸ਼ ਜਿਲਾਰੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਲਗਭਗ 500 ਛੋਟੀ-ਮੱਧਮ ਹੀਰਾ ਇਕਾਈਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਘਰ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਹੀਰਾ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦਾ ਮਿਹਨਤਾਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਮਾਤਰਾ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਛੁੱਟੀ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ।
ਹਜ਼ੀਰਾ ਹਾਈਵੇ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਡਾਇਮੰਡ ਬੋਰਸ ਰਤਨ ਅਤੇ ਗਹਿਣੇ ਪਾਰਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਇਕਾਈਆਂ ਹਨ। CVD ਹੀਰਿਆਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗ੍ਰੀਨਲੈਬ ਡਾਇਮੰਡਜ਼ ਦੇ ਹੀਰਾ ਕੱਟਣ ਵਾਲੇ 45 ਸਾਲਾ ਕੁਰਜੀਭਾਈ ਮਕਵਾਨਾ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀਵਾਲੀ 'ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੁਰਜੀਭਾਈ CVD ਬਣਾ ਕੇ ਹਰ ਮਹੀਨੇ 2 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਸਾਡੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਠੀਕ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਕੰਮ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ 10 ਤੋਂ 12 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਔਰਤ ਮਾਇਰਸ ਨੇ ਅਮੀਰੀ ’ਚ ਮੁਕੇਸ਼ ਅੰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਪਛਾੜਿਆ
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੁਆਰਾ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਜਿਲ ਬਾਈਡੇਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਤੋਹਫ਼ਾ
ਕੁਰਜੀਭਾਈ ਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਮਿਲੀ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉੱਕਰਿਆ 7.5 ਕੈਰੇਟ ਸੀਵੀਡੀ ਹੀਰਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੁਆਰਾ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਜਿਲ ਬਿਡੇਨ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੀਵੀਡੀ ਡਾਇਮੰਡ ਹੱਬ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਘੱਟ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਨਕਲੀ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਾਫ਼ੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।
ਨਕਲੀ ਹੀਰੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕੁਦਰਤੀ ਹੀਰੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਦਾ ਸਿਰਫ 10 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ 4-5 ਵੱਡੀਆਂ ਸੀਵੀਡੀ ਯੂਨਿਟਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਤ ਦੇ ਹੀਰਾ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ 21 ਤੋਂ 24 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਟਰਨਓਵਰ ਵਾਲੀਆਂ 6,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 8 ਲੱਖ ਕਾਰੀਗਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਉਦਯੋਗ ਭਾਰਤ 2008 ਦੀ ਮੰਦੀ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕੁਦਰਤੀ ਹੀਰਾ ਵਪਾਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਐਕਸਪੋਰਟਸ ਦੇ ਸ਼੍ਰੇਆਂਸ਼ ਢੋਲਕੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਹਮਾਸ ਸੰਕਟ ਨੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹਨ ਪਰ ਉੱਥੇ ਮੰਗ ਘਟੀ ਹੈ। ਅੰਕੜੇ ਵੀ ਇਹੀ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਰਤਨ ਅਤੇ ਗਹਿਣੇ ਨਿਰਯਾਤ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਕੌਂਸਲ (ਜੀਜੇਈਪੀਸੀ) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਾਲਿਸ਼ ਕੀਤੇ ਹੀਰਿਆਂ ਦਾ ਕੁੱਲ ਨਿਰਯਾਤ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ 2023 ਦਰਮਿਆਨ 28.76 ਫੀਸਦੀ (ਰੁਪਏ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ 25.12 ਫੀਸਦੀ) ਘਟ ਕੇ 870.22 ਕਰੋੜ ਡਾਲਰ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕੱਚੇ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਵੀ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਇਸੇ ਮਿਆਦ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 20.81 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਕੇ 746.1 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਰਹਿ ਗਈ।
ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਕੱਟੇ ਗਏ ਹੀਰਿਆਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ 2023 ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ, ਇਸਦਾ ਕੁੱਲ ਆਰਜ਼ੀ ਨਿਰਯਾਤ ਲਗਭਗ 26.28 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਟ ਕੇ 695.6 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਢੋਲਕੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲੈਬਾਰਟਰੀ ਹੀਰਿਆਂ ਦੇ ਖਰੀਦਦਾਰ ਜਿਊਲਰੀ ਇੰਡਸਟਰੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫੈਸ਼ਨ ਇੰਡਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੱਭੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਇਸਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਗ੍ਰੀਨਲੈਬ ਡਾਇਮੰਡਜ਼ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੰਕੇਤ ਪਟੇਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ 850 ਹੀਰਾ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਹਨ ਜੋ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਸਾਡੇ ਕੋਲ 24 ਮੈਗਾਵਾਟ ਦਾ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਪਲਾਂਟ ਅਤੇ 17 ਮੈਗਾਵਾਟ ਦਾ ਪੌਣ ਊਰਜਾ ਪਲਾਂਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਸਾਡੀਆਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਨੂੰ 24 ਘੰਟੇ ਬਿਜਲੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।’ ਉਸ ਦੇ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 1,000 ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਹਰ ਮਹੀਨੇ 1,25,000 ਕੈਰੇਟ ਸੀਵੀਡੀ ਹੀਰੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜੀਜੇਈਪੀਸੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਚੇਅਰਮੈਨ (ਗੁਜਰਾਤ) ਦਿਨੇਸ਼ ਨਾਵੇਦੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੀਵੀਡੀ ਡਾਇਮੰਡਸ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਮਦਦ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, 'ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਰਪ, ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਹੀਰੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਘਟੀ ਹੈ। ਪਰ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲੇਬਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਸੀਵੀਡੀ ਹੀਰਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕਾਮਾ ਜਵੈਲਰੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਕੋਲੀਨ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਮਾਰ ਝੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪੋਕੇਟ ਵਿਚ ਪੈਸਾ ਘੱਟ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਮੀਦ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਕਿ ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਜਨਵਰੀ ਦੌਰਾਨ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸੂਰਤ ਹੁਣ 2024 ਦਾ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : PNB ਨੇ FD ਦਰਾਂ 'ਚ ਕੀਤਾ ਵਾਧਾ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਜਾਣੋ ਇਸ ਸਾਲ Bank FD 'ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਮਿਲੇਗਾ ਵਿਆਜ
ਨੋਟ - ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ ਵਿਚ ਦਿਓ ਆਪਣੀ ਰਾਏ।
ਜਗਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en
For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8