ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਲਈ 14,342 ਕਰੋੜ ਕਰਜ਼ ਲਿਆ, ਅਧਿਐਨ ’ਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਲਈ ਪੈਸਾ ਜੋੜਨ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਖੁਲਾਸੇ ਹੋਏ

ਮੋਹਾਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਨੂੜ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਸ਼ੰਭੂ ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ 23 ਸਾਲਾ ਗੁਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਇੱਥੇ ਦਰਜੀ ਹਨ। ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤਾਂ ਸਭ ਕੁਝ ਹੀ ਉੱਜੜ ਗਿਆ।

"ਆਪਣਾ ਸਭ ਕੁਝ ਵੇਚ-ਵਾਚ ਕੇ ਤੇ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰਜਿੰਦਰ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਭੇਜਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਬਣ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਬਰੈਂਮਟਨ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ''''ਚ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।"

“ਤੁਸੀਂ ਸੋਚ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਮੈਂ ਇੱਕ ਦਰਜੀ ਹਾਂ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਇੰਨੇ ਪੈਸੇ ਜੁਟਾ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।”

ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ ਸਮਝੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਦਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। "ਮੇਰਾ ਪੁਤਰ ਤਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਬਹੁਤੇ ਵਧੀਆ ਹਾਲਾਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਸਭ ਕੁਝ ਗਵਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।"

"ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਹੀ ਕਹਾਂਗਾ ਕਿ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਥੇਰਾ ਕੁਝ ਹੈ।"

ਪਰ ਸੱਚ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਾਪੇ ਅਜੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਲਈ ਕਰਜ਼ ਵੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵੀ ਵੇਚ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਨਹਿਰੇ ਭਵਿੱਖ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜ਼

ਦਰਅਸਲ ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਪੀਏਯੂ), ਲੁਧਿਆਣਾ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਰਵਾਸ ਦੇ ਪੈਟਰਨਾਂ ''''ਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜਣ ਲਈ ਆਰਥਿਕ ਬੋਝ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਸਟੱਡੀ ਵੀਜ਼ਾ ''''ਤੇ 18-25 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਵਰਕ ਵੀਜ਼ਾ, ਸਪਾਊਸ ਵੀਜ਼ਾ ਜਾਂ ਪੀਆਰ ''''ਤੇ 4-4 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਨੇ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਗਏ ਪਰਵਾਸੀਆਂ ''''ਤੇ 25 ਤੋਂ 32.50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ।

ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 19.38 ਫੀਸਦ ਪਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ, ਪਲਾਟ/ਘਰ, ਕਾਰਾਂ, ਸੋਨਾ ਅਤੇ ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਸਮੇਤ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵੇਚ ਦਿੱਤੀ।

ਪਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੇਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦਾ ਔਸਤ ਮੁੱਲ ਰੁਪਏ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1.23 ਲੱਖ ਪ੍ਰਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੇਚਣ ਲਈ ਤਰਜੀਹੀ ਵਸਤੂ ਸੋਨਾ ਸੀ।

ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ, ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਨੇ ਸੋਨਾ ਵੇਚਣ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ। ਲਗਭਗ 18 ਫੀਸਦ ਛੋਟੇ ਖੇਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਛੇ ਫੀਸਦ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦਰਮਿਆਨੇ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਖੇਤ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜਣ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਵੇਚ ਦਿੱਤੀ।

ਆਪਣਾ ਸੋਨਾ ਵੇਚਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ, 28.42% ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ, 35% ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ, 17% ਛੋਟੇ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ 32% ਦੀ ਆਮਦਨ ਘੱਟ ਸੀ (2 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਘੱਟ)। ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਟਰੈਕਟਰ ਵੀ ਵੇਚ ਦਿੱਤੇ।

ਅਧਿਐਨ ਮੁਤਾਬਕ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜਣ ਲਈ ਵੇਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਪੂਰੇ ਸੂਬੇ ਲਈ 5636 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਬਣਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।

ਬਹੁ-ਗਿਣਤੀ ਐੱਸੀਐੱਸਟੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਾਲੇ, ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ, ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਪਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਪਰਵਾਸ ਦੇ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਘਰ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਵੇਚ ਦਿੱਤੇ।

ਲਗਭਗ 56 ਫੀਸਦੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜਣ ਲਈ ਪੈਸੇ ਉਧਾਰ ਲਏ ਹਨ। ਪਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਧਾਰ ਲਈ ਗਈ ਔਸਤ ਰਕਮ ਪ੍ਰਤੀ ਪਰਿਵਾਰ 3.13 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।

ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ, ਗ਼ੈਰ-ਸੰਸਥਾਗਤ ਉਧਾਰ 38.8 ਫੀਸਦ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਗਤ ਪੈਸਾ 61.2 ਫੀਸਦ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਸੂਬਾ ਪੱਧਰ ''''ਤੇ, ਪਰਵਾਸ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਲਗਭਗ 14,342 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਉਧਾਰ ਲਏ ਗਏ ਸਨ।

ਕੈਨੇਡਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ

ਅਧਿਐਨ ਮੁਤਾਬਕ ਕੈਨੇਡਾ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਸੰਦੀਦਾ ਸਥਾਨ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਈ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਕੈਨੇਡਾ (41.88%) ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਸੰਦੀਦਾ ਸਥਾਨ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਈ (16.25%), ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ (9.63%), ਇਟਲੀ (5.54%), ਯੂਕੇ (3.49%), ਅਮਰੀਕਾ (3.25%) ਅਤੇ ਹੋਰ (19.98%) ਹਨ।

ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ 22 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ 44 ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 13.34% ਪੇਂਡੂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਸਟੱਡੀ ਵੀਜ਼ਾ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ (65%) ਮਰਦਾਂ (35%) ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਲੋੜੀਂਦੇ IELTS ਬੈਂਡ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ।

ਖੋਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਪੀਏਯੂ ਦੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਭਾਗ ਤੋਂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸ਼ਾਲਿਨੀ ਸ਼ਰਮਾ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮਨਜੀਤ ਕੌਰ ਅਤੇ ਸਹਾਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਮਿਤ ਗੁਲੇਰੀਆ ਨੇ ਕੀਤੀ।

ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸ਼ਾਲਿਨੀ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਝਾ ਖੇਤਰ (ਇਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਅਤੇ ਤਰਨਤਾਰਨ ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਰ 20.51% ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਲਵਾ 14.28% ਅਤੇ ਦੋਆਬਾ 11.27% ਹਨ।

ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਦੋਆਬੇ ਤੋਂ ਮਰਦ, ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ, ਘੱਟ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਦੇ ਲੋਕ ਵਰਕ ਵੀਜ਼ੇ ''''ਤੇ ਯੂਏਈ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਦਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ (ਸਟੱਡੀ ਵੀਜ਼ਾ ਰਾਹੀਂ) ਮਾਝੇ ਅਤੇ ਮਾਲਵਾ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਜੱਟ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਸਨ।

71.88% ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ 52.88% ਗ਼ੈਰ-ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ।

ਪੁਰਸ਼ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ, 43.15% ਕੰਮ ''''ਤੇ ਗਏ ਅਤੇ 33.73% ਸਟੱਡੀ ਵੀਜ਼ੇ ''''ਤੇ ਗਏ, ਜਦਕਿ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 64.37% ਸਟੱਡੀ ਵੀਜ਼ਾ ਅਤੇ 14.98% ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਵੀਜ਼ੇ ''''ਤੇ ਗਏ।

ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 95% ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਅਤੇ 91% ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਤੋਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 37% ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, 24% ਨੇ ਉੱਚੇ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ''''ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ 19% ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹਨ।

ਇੱਥੇ ਖੋਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਬਿੰਦੂ, ਪ੍ਰਵਾਸ ''''ਤੇ ਖਰਚਾ

• ਸਟੱਡੀ ਵੀਜ਼ਾ ''''ਤੇ 18-25 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਵਰਕ ਵੀਜ਼ਾ, ਸਪਾਊਸ ਵੀਜ਼ਾ ਅਤੇ ਪੀਆਰ ''''ਤੇ 4-4 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।
• ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਉਧਾਰ ਲਈ ਗਈ ਔਸਤ ਰਕਮ ਰੁਪਏ 3.13 ਲੱਖ ਸੀ ।
• ਆਮ ਜਾਤੀਆਂ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਕਮਾਂ (3.71 ਲੱਖ ਰੁਪਏ) ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ।
• ਇਸਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਨੇ 1.68 ਲੱਖ ਕਰਜ ਲਏ ਤੇ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾਗਤ ਸਰੋਤਾਂ ਤੱਕ ਘੱਟ ਪਹੁੰਚ ਸੀ।
• ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਸਟੱਡੀ ਵੀਜ਼ਾ ''''ਤੇ 18 ਤੋਂ 25 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ। ਵਰਕ ਵੀਜ਼ਾ, ਨਿਰਭਰ ਵੀਜ਼ਾ ਅਤੇ ਪੀਆਰ ਵੀਜ਼ਾ ''''ਤੇ 2 ਤੋਂ 4 ਲੱਖ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪਰਵਾਸ ''''ਤੇ 25-32.50 ਲੱਖ ਹੋਏ।
• 19.38% ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵੇਚ ਦਿੱਤੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜ਼ਮੀਨ, ਪਲਾਟ/ਮਕਾਨ, ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਮਿੱਟੀ, ਸੋਨਾ, ਕਾਰ, ਅਤੇ ਟਰੈਕਟਰ।
• 9% ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਸੋਨਾ ਵੇਚਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ (28.42%), ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ (25%), ਛੋਟੇ ਕਿਸਾਨ (12.32%) ਅਤੇ ਉਹ ਸੀ ਜਿੰਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘੱਟ ਸੀ (23.02%)।

ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰ ਗਏ ਹਨ

• ਪੰਜਾਬ ਦੇ 13.34% ਪੇਂਡੂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸੀ।
• ਮਾਝੇ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਦੁਆਬੇ ਤੋਂ ਐੱਸਬੀਐੱਸ ਨਗਰ ਅਤੇ ਮਾਲਵੇ ਤੋਂ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਵਿੱਚ 30% ਪੇਂਡੂ ਪਰਿਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਸਨ ਜਿੱਥੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ।
• 10.23% ਫਾਰਮ ਤੋਂ ਅਤੇ 3.11% ਗ਼ੈਰ-ਖੇਤੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ ਚਲੇ ਗਏ।
• ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਰਵਾਸ ਛੋਟੇ ਕਿਸਾਨਾਂ (12.64%) ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ
• ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਕੋਲ ਗ਼ੈਰ-ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ (15.46%) ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਸਿੱਖਿਆ (20.78% ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਪੱਧਰ ਅਤੇ ਉੱਪਰ) ਸੀ। ਦੁਆਬੇ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਦਾ ਵਿਦਿਅਕ ਪੱਧਰ ਮਾਝੇ ਅਤੇ ਮਾਲਵੇ ਨਾਲੋਂ ਉੱਚਾ ਸੀ।
• 51.88% ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਵਾਰ ਅਤੇ 41.52% ਗ਼ੈਰ-ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਵਾਰ ਜੱਟ ਸਿੱਖ ਸਨ।

ਕੌਣ ਪਰਵਾਸ ਕਰ ਗਏ ਹਨ?

• 70.28% ਪਰਵਾਸੀ ਪੁਰਸ਼ ਸਨ।
• 59.32% ਨੌਜਵਾਨ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ 30 ਸਾਲ ਤੱਕ ਸੀ।
• 59.09% ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਸੀ ਅਤੇ 23.35% ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸਨ

ਕੀ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ?

• 96% ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦਾ ਠੇਕੀਕਰਨ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ
• 27% ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਵਸਥਿਤ ਕਮੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ
• 21% ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ''''ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਬਣਾਓ
• 8% ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮਿਆਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਦੀ ਲੋੜ

ਅਧਿਐਨ "ਪੇਂਡੂ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਵਾਸ ''''ਤੇ ਅਧਿਐਨ: ਰੁਝਾਨ, ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ" ਪੇਂਡੂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਸਧਾਰਨ ਬੇਤਰਤੀਬੇ ਨਮੂਨੇ ਲੈਣ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਰਾਹੀਂ, ਸੂਬੇ ਦੇ 22 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 44 ਬਲਾਕਾਂ, 44 ਪਿੰਡਾਂ, 640 ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰ, 660 ਗ਼ੈਰ-ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬੇਤਰਤੀਬੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 1300 ਘਰਾਂ ਦਾ ਸੈਂਪਲ ਸਾਈਜ਼ ਬਣਿਆ।

ਦਿਹਾਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਰਵਾਸ ਦੀ ਹੱਦ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਚੁਣੇ ਗਏ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਘਰਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਚੁਣੇ ਗਏ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ 9492 ਪਰਿਵਾਰ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 1266 ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਸਨ ਅਤੇ 8226 ਗ਼ੈਰ-ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਸਨ।

(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ ''''ਤੇ ਜੁੜੋ।)