ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ 2022 : ਦ੍ਰੌਪਦੀ ਮੁਰਮੂ ਤੇ ਯਸਵੰਤ ਸਿਨਹਾ ਵਿਚੋਂ ਕਿਵੇਂ ਚੁਣਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ
Wednesday, Jun 22, 2022 - 06:01 PM (IST)
ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਤਾਰੀਖਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
18 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ 15ਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲਈ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ 21 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਿਲੇਗਾ।
ਐੱਨਡੀਏ ਵੱਲੋਂ ਝਾਰਖੰਡ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਪਾਲ ਦ੍ਰੌਪਦੀ ਮੁਰਮੂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਟੀਐਮਸੀ ਅਤੇ ਐੱਨਸੀਪੀ ਸਮੇਤ ਬਾਕੀ ਵਿਰੋਧੀ ਦਲਾਂ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਯਸ਼ਵੰਤ ਸਿਨਹਾ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਐਲਾਨਿਆ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ 29 ਜੂਨ ਤੱਕ ਹੋਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਓ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਰਾਹੀ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਇਲੈਕਟੋਰਲ ਕਾਲਜ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਲੋਕ ਸਭਾ, ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ।
ਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਇਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।ਲੋਕ ਸਭਾ ਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਨਾਮਜ਼ਦ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਵੋਟ ਦਾ ਵੱਖਰਾ ਵੱਖਰਾ ਮੁੱਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਹਰ ਵੋਟ ਦਾ ਇੱਕੋ ਮੁੱਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੱਖਰਾ- ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਸੂਬੇ ਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੇ ਆਧਾਰ ''''ਤੇ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਬਾਰੇ ਇਕ ਖਾਸ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:
- ਕਲਰਕ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣੀ ਦ੍ਰੌਪਦੀ ਮੁਰਮੂ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ
- ਸਜ਼ਾ-ਏ-ਮੌਤ ''''ਤੇ ਮਾਫ਼ੀ: ਕੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਹਿਮ ਦੀਆਂ ਅਪੀਲਾਂ ''''ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਹੋ ਗਏ ਹਨ
ਜੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ''''ਚ ਬਰਾਬਰ ਵੋਟਾਂ ਪੈਣ ਤਾਂ ਚੋਣ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜੋ 1952 ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਕਾਨੂੰਨ ਹੈ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਕਦੇ ਪੈਦਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।
ਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤਕ ਜੀਵਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਮੁਤਾਬਕ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਦੁਬਾਰਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਅਹੁਦੇ ਉੱਤੇ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੰਸਦ,ਵਿਧਾਇਕ ਜਾਂ ਰਾਜਪਾਲ ਬਣਨਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕੋਲ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਪ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ
- ਡਾ ਰਾਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ (1884-1963)
- ਡਾ ਸਰਵਪੱਲੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ (1888-1975)
- ਡਾ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ (1897-1969)
- ਵਰਾਗਿਰੀ ਵੈਂਕਟ ਗਿਰੀ (1894-1980)
- ਡਾ ਫ਼ਖਰੂਦੀਨ ਅਲੀ ਅਹਿਮਦ (1905-1977)
- ਨੀਲਮ ਸੰਜੀਵ ਰੈਡੀ (1913-1996)
- ਗਿਆਨੀ ਜ਼ੈਲ ਸਿੰਘ (1916-1994)
- ਅਰ ਵੈਂਕਟਰਮਨ (1910-2009)
- ਡਾ ਸ਼ੰਕਰ ਦਿਆਲ ਸ਼ਰਮਾ (1918-1999)
- ਕੇਆਰ ਨਰਾਇਣਨ (1920 - 2005)
- ਡਾ ਏਪੀਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ (1931-2015)
- ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇਵੀ ਪਾਟਿਲ (1934-)
- ਪ੍ਰਣਬ ਮੁਖਰਜੀ (1935-2020)
- ਰਾਮਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ(1945-)
ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਬਿੱਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਨੀ ਬਿਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਪੁਨਰ ਵਿਚਾਰ ਲਈ ਵਾਪਸ ਸੰਸਦ ਭੇਜ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕੌਣ ਲੜ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਲੜਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਹੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੀ ਉਮਰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 35 ਸਾਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਲੋਕ ਸਭਾ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦੇ ਪਾਤਰਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਲੈਕਟੋਰਲ ਕਾਲਜ ਦੇ 50 ਪ੍ਰਸਤਾਵਕਰਤਾ ਅਤੇ 50 ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵੀ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਮਹਾਦੋਸ਼ ਰਾਹੀਂ ਹਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਸਭਾ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ 14 ਦਿਨ ਦਾ ਨੋਟਿਸ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 25 ਫ਼ੀਸਦ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਦਨ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਦੋ- ਤਿਹਾਈ ਮੈਂਬਰ ਇਸ ਨੂੰ ਮੰਨ ਲੈਣ ਤਾਂ ਫੇਰ ਇਹ ਉੱਪਰਲੇ ਸਦਨ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੂਜਾ ਸਦਨ ਇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋ-ਤਿਹਾਈ ਸਮਰਥਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਵੀ ਜੇਕਰ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਸ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾਇਆ ਹੋਇਆ ਮੰਨ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਦੋ ਹੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਸ ਲਈ ਸ਼ਰਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ 50 ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ 50 ਪ੍ਰਸਤਾਵਕਰਤਾ ਹੋਣ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਪਣੇ ਵਿਵੇਕ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਂਦੇ ਹਨ
ਕੁਝ ਅਪਰਾਧਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁਆਫੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਵੱਲੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਕੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਇਹ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਵੀ ਪੁੱਛਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਕੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਨਿਰਵਿਰੋਧ ਚੋਣ ਹੋਈ ਹੈ
ਨੀਲਮ ਸੰਜੀਵ ਰੈਡੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਇਕੱਲੇ ਅਜਿਹੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਨ ਜੋ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਡਾ ਰਾਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਕਮਾਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਨ, ਜੋ ਦੋ ਵਾਰ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ''''ਤੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ
ਰਾਮਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ ਨੇ ਜੁਲਾਈ 2017 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੰਸਦ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 1945 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਾਨਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪ੍ਰੌਖ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਕੂਲੀ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਕਾਨਪੁਰ ਤੋਂ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਾਨਪੁਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਕਾਲਤ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।
1977-1979 ਤਕ ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰੀ ਵਕੀਲ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ।
1978 ਵਿੱਚ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਐਡਵੋਕੇਟ ਆਨ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣੇ। 1980-1993 ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਥਾਈ ਵਕੀਲ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ।
ਰਾਮਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ ਅਪਰੈਲ 1994 ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ। ਮਾਰਚ 2006 ਤੱਕ ਉਹ ਛੇ-ਛੇ ਸਾਲ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਵਾਰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਰਹੇ।
2015 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ 14ਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣੇ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ
- ਡਾ ਰਾਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ (1884-1963)
- ਡਾ ਸਰਵਪੱਲੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ (1888-1975)
- ਡਾ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ (1897-1969)
- ਵਰਾਗਿਰੀ ਵੈਂਕਟ ਗਿਰੀ (1894-1980)
- ਡਾ ਫ਼ਖਰੂਦੀਨ ਅਲੀ ਅਹਿਮਦ (1905-1977)
- ਨੀਲਮ ਸੰਜੀਵ ਰੈਡੀ (1913-1996)
- ਗਿਆਨੀ ਜ਼ੈਲ ਸਿੰਘ (1916-1994)
- ਅਰ ਵੈਂਕਟਰਮਨ (1910-2009)
- ਡਾ ਸ਼ੰਕਰ ਦਿਆਲ ਸ਼ਰਮਾ (1918-1999)
- ਕੇਆਰ ਨਰਾਇਣਨ (1920 - 2005)
- ਡਾ ਏਪੀਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ (1931-2015)
- ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇਵੀ ਪਾਟਿਲ (1934-)
- ਪ੍ਰਣਬ ਮੁਖਰਜੀ (1935-2020)
- ਰਾਮਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ(1945-)
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:
- 4 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ’ਚ ਅਗਵਾ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਯਾਦਾਂ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਰਾਹੀਂ ਕਰੀਬ 30 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਿਆ
- ਮੱਧ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਰਾਤ ਦੀ ਨੀਂਦ ਨੂੰ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਦੇ ਸੀ, ਨੀਂਦ ਬਾਰੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲਾਂ
- ਆਪਣੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਕਿਉਂ ਮੰਗ ਰਹੇ ਹਨ ਇਹ ਮਾਂ-ਬਾਪ
https://www.youtube.com/watch?v=wRYbkOzb5Cc
(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ FACEBOOK, INSTAGRAM, TWITTERਅਤੇ YouTube ''''ਤੇ ਜੁੜੋ।)