TikTok ਚੀਨ ਲਈ ਗ਼ਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਇਕ ਸਾਧਨ ?
08/18/2023 2:38:36 AM
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਲੱਖਾਂ ਯੂਰਪੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਚੀਨੀ ਰਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਆਊਟਲੈੱਟਸ ਤੋਂ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਵਾਲੀ ਇਕ ਨਵੀਂ ਵਿਗਿਆਪਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਲਈ TikTok ਦਾ ਨਵੀਨਤਮ ਕਦਮ ਗਲੋਬਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।ਕੰਪਨੀ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਕ ਨਵੀਂ ਵਿਗਿਆਪਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਕੋਵਿਡ-19 ਲਾਕਡਾਊਨ, ਚੀਨ ਦੀ ਮਹਾਨ ਕੰਧ ’ਤੇ ਖੇਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਨਮੋਹਕ ਬਿੱਲੀਆਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਝਿਨਜਿਆਂਗ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਇਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਵਰਤਮਾਨ ’ਚ TikTok ਦੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਇਕ ਅਰਬ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰਗਰਮ ਯੂਜ਼ਰਜ਼ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ 600 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੂਜ਼ਰਜ਼ ਚੀਨ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। TikTok ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਹੈ। ਚੀਨ ਵਿਚ 80 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ TikTok ਯੂਜ਼ਰਜ਼ 30 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਹਨ। TikTok ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ’ਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ, ਬ੍ਰਾਂਡ ਇਮੇਜ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤੇ ਬਾਹਰ ਇਕ ਵੱਡੀ ਆਰਥਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਯੋਜਨਾਵਾਂ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਵਰਗੇ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ’ਤੇ ਹਮਲੇ ’ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਸ਼ੀ ਸਰਕਾਰ ਅਜਿਹੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਚੀਨ ਬਾਰੇ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਚੀਨ ਨੂੰ ਇਕ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਅਜਿਹੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵੀ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਡਾਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਚੀਨੀ ਨਾਗਰਿਕ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੋ ਯੂਜ਼ਰਜ਼ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਜਾਂ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਫੋਰਬਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਗਿਆਪਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਤੋਂ ਪੀਪਲਜ਼ ਡੇਲੀ ਅਤੇ ਸੀ.ਜੀ.ਟੀ.ਐੱਨ. ਵਰਗੇ ਚੀਨੀ ਰਾਜ ਮੀਡੀਆ ਆਊਟਲੈੱਟਸ ਦੇ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਗਿਆਪਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ’ਤੇ ਚੱਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਸਟਰੀਆ, ਬੈਲਜੀਅਮ, ਚੈੱਕ ਗਣਰਾਜ, ਜਰਮਨੀ, ਗ੍ਰੀਸ, ਹੰਗਰੀ, ਇਟਲੀ, ਆਇਰਲੈਂਡ, ਨੀਦਰਲੈਂਡ, ਪੋਲੈਂਡ ਅਤੇ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ’ਚ ਲੱਖਾਂ ਯੂਜ਼ਰਜ਼ ਵੱਲੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਪਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅਜੇ ਤੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, ਕੈਨੇਡਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਯੂਜ਼ਰਜ਼ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਵਿਗਿਆਪਨਾਂ ’ਤੇ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।
TikTok ਨੇ ਮੂਲ ਰੂਪ ’ਚ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚੀਨ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ’ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਜਨਤਕ ਜਬਰ, ਕੈਦ ਅਤੇ ‘ਮੁੜ ਸਿੱਖਿਆ’ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਕ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵਿਚ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਡਾਂਸ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਹੈ "ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਇਕ ਚੰਗੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ!" ਜਦਕਿ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੀਡੀਓ ਵਿਚ CGTN ਹੋਸਟ ਨੂੰ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਵਿਚ ਇਕ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਟੂਰ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੁਸਲਿਮ ਉਈਗਰ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। TikTok ਦੀਆਂ ਵਿਗਿਆਪਨ ਨੀਤੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ, ਚੋਣਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਬਾਰੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ "TikTok ਵਿਕਰੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ’ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਗਿਆਪਨ ਦੇਣ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵਿਸ਼ੇ ਅਤੇ ਲਹਿਜ਼ੇ ਵਿਚ ਵਧੇਰੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ ਇਕ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵਿਚ ਦਸੰਬਰ 2022 ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਬੈਲਟ ਐਂਡ ਰੋਡ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਵਿਰੋਧ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇਕ ਅਕਾਦਮਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਕ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਪਨ ਵਿਚ ਇਕ ਵਲਾਗਰ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਘਾਣ ਬਾਰੇ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਵਿਗਿਆਪਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ TikTok ’ਤੇ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਸੈਂਸਰਸ਼ਿਪ, ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਨਿੱਜਤਾ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ TikTok ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਲੋਕਤੰਤਰ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ’ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਹਰ ਗ਼ਲਤ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ TikTok ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ’ਤੇ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।