ਜਾਣੋ ਕਿੰਨੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਤੇ ਕਿਹੜੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮਹੱਤਵ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਇਹ ਸਾਉਣ ਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਮਹੀਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੰਦਰ ਦਾ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੀ ਤੁਸੀਂ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਾਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਹਿੱਸਾ ਜੋ ਤਲ ਦੇ ਚਾਰੋਂ ਪਾਸਿਓਂ ਭੂਮੀਗਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਅੱਠ ਪਾਸਿਆਂ ਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਸਤਹ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਿਖਰਲਾ ਹਿੱਸਾ ਜੋ ਕਿ ਅੰਡਾਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੀ ਉਚਾਈ ਪੂਰੇ ਚੱਕਰ ਜਾਂ ਘੇਰੇ ਦਾ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਹੁੰਦੀ  ਹੈ।

ਇਹ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸੇ ਬ੍ਰਹਮਾ (ਹੇਠਾਂ), ਵਿਸ਼ਨੂੰ (ਮੱਧ) ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ (ਸਿਖਰ) ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ। ਸਿਖਰ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਗ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਬਣੇ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਰੇਖਾਵਾਂ (ਤ੍ਰਿਪੁੰਡ) ਅਤੇ ਇਕ ਬਿੰਦੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਈਨਾਂ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ' ਤੇ ਬਰਾਬਰ ਚਿੰਨ੍ਹਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸਾਰੇ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਗੋਲਾਕਾਰ ਅਧਾਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰੱਖੇ ਇੱਕ ਕਰਵ ਅਤੇ ਅੰਡਾਕਾਰ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਰਹੱਸ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਸੱਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ  ਸਪੱਸ਼ਟੀਕਰਨ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਵੈਸੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ - ਪਹਿਲਾ ਆਕਾਸ਼ੀ ਜਾਂ ਉਲਕਾ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਪਾਰਦ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ। ਪਰ ਪੁਰਾਣਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ 06 ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Mahabharat: ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ਘਰ 'ਚ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਦਲਿੱਦਰਤਾ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ

ਦੇਵ ਲਿੰਗ: ਦੇਵਤਿਆਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਜੀਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਨੂੰ ਦੇਵਲਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅਸੁਰ ਲਿੰਗ: ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੀ ਪੂਜਾ ਅਸੁਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੁਰ ਲਿੰਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਵਣ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਅਸੁਰ ਲਿੰਗ ਸੀ।

ਅਰਸ਼ ਲਿੰਗ: ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਅਗਸਤਯ ਮੁਨੀ ਵਰਗੇ ਸੰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲਿੰਗ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।

ਪੁਰਾਣ ਲਿੰਗ: ਪੌਰਾਣਿਕ ਕਾਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

ਮਾਨਵ ਲਿੰਗ: ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਜਾਂ ਮੱਧਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ, ਅਮੀਰਾਂ, ਰਾਜਾ-ਮਹਾਰਾਜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਨੂੰ ਮਾਨਵ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

ਸਵਯੰਭੂ ਲਿੰਗ: ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਨੂੰ ਸਵਯੰਭੂ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਵਯੰਭੂ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਹਨ।

ਪੱਛਮੀ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਅਮਰਨਾਥ ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਗੁਫ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਹਰ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗੁਫ਼ਾ ਦੇ ਤਲ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੂੰਦ ਨਾਲ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਬੋਰਾ ਗੁਫਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਸਵਯੰਭੂ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਬਾਂਣਲਿੰਗਾ ਨਰਮਦਾ ਨਦੀ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ ਤੇ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦਾ ਭੂਤੇਸ਼ਵਰ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਚੱਟਾਨ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਉਚਾਈ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਿੱਧੇਸ਼ਵਰ ਨਾਥ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਕੁਦਰਤੀ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕਦਾਵੁਲ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 320 ਕਿਲੋ, 3 ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਸਵੈਯੰਭੂ ਵਾਲਾ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਸਥਾਪਤ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸਵਯੰਭੂ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਹੈ।

ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਦੌਰਾਨ ਕਾਲੀਬੰਗਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖੁਦਾਈ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਪੱਕੀਆਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗਾਂ ਤੋਂ ਮੁਢਲੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੇ ਸਬੂਤ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਸਬੂਤ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੀ ਪੂਜਾ 3500 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ 2300 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਚੂੜੀਆਂ ਦੀ ਕੀ ਹੈ ਮਹੱਤਤਾ, ਜਾਣੋ ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ

ਨੋਟ - ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ।