ਜਾਣੋ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ‘ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਮੰਦਿਰ’ ਸਮੇਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ਬਾਰੇ
05/08/2022 4:43:35 PM
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਕੇਰਲ ਦੇ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਗੁਰੂਵਾਯੂਰ ਪਿੰਡ ਕੇਰਲ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਥਿਤ ਮੰਦਰ ਦਾ ਦੇਵਤਾ ਭਗਵਾਨ ਗੁਰੂਵਾਯੂਰੱਪਨ ਹੈ, ਜੋ ਬਾਲਗੋਪਾਲਨ ਯਾਨੀ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਦੱਖਣ ਦੀ ਦਵਾਰਕਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਦੇਵਗੁਰੂ ਬ੍ਰਹਿਸਪਤੀ, ਵਾਯੂ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਭਗਵਾਨ ਵਾਯੂਦੇਵ ਅਤੇ ਉਰ ਮਲਿਆਲਮ ਸ਼ਬਦ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਜ਼ਮੀਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਪੂਰਾ ਅਰਥ ਹੈ- ਉਹ ਧਰਤੀ ਜਿਸ 'ਤੇ ਦੇਵਗੁਰੂ ਬ੍ਰਹਿਸਪਤੀ ਨੇ ਵਾਯੂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਚਾਰ ਹੱਥਾਂ ਵਾਲੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਸ਼ੰਖ, ਦੂਜੇ ਵਿੱਚ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਚੱਕਰ, ਤੀਜੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਕਮਲ ਦਾ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਚੌਥੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਗਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Ganga Saptami 2022 : ਇਸ ਦਿਨ ਕਰੋ ਘਰ 'ਚ ਗੰਗਾ ਜਲ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਤੇ ਸਮਰਿੱਧੀ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਵਾਸ
ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਲ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪੇਂਟਿੰਗ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਬਾਲ ਲੀਲਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੰਦਿਰ ਨੂੰ ਭੂਲੋਕਾ ਵੈਕੁੰਠਮ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਵੈਕੁੰਠ ਲੋਕ। ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਮੰਦਰ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਖੁਦ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਇਸ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਸਿੱਧੇ ਭਗਵਾਨ ਗੁਰੂਵਾਯੂਰ ਦੇ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਡਿੱਗਣ। ਇਹ ਮੰਦਰ 5000 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ 1638 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਦੰਤੇਸ਼ਵਰੀ ਮਾਤਾ ਮੰਦਿਰ
ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਦਾਂਤੇਵਾੜਾ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਦੰਤੇਸ਼ਵਰੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਮੰਦਰ ਬਸਤਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ।
ਇਹ 52 ਸ਼ਕਤੀ ਪੀਠਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਵੀ ਸਤੀ ਦਾ ਦੰਦ ਇੱਥੇ ਡਿੱਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਦੰਤੇਵਾੜਾ ਪਿਆ। ਹਰ ਸਾਲ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਜੰਗਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਆਦਿਵਾਸੀ ਦੇਵੀ ਲੋਕ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ।
ਹੁਣ ਇਹ ਸਮਾਗਮ 'ਬਸਤਰ ਦੁਸਹਿਰਾ ਤਿਉਹਾਰ' ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਕਰਸ਼ਣ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Vastu Shastra : ਕਾਰੋਬਾਰ 'ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਘਾਟੇ ਤੋਂ ਹੋ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਅਪਣਾਓ ਇਹ ਟਿਪਸ
ਮੁਖਲਿੰਗਮ ਮੰਦਰ
ਇਹ 10ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਗੰਗਾ ਦੇ ਰਾਜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ 3 ਮੰਦਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਹੈ, ਜੋ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਕਾਕੁਲਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਜਾਲੁਮੁਰੂ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ।
ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਮੁਖਲਿੰਗੇਸ਼ਵਰ, ਭੀਮੇਸ਼ਵਰ ਅਤੇ ਸੋਮੇਸ਼ਵਰ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਮੰਦਰ ਉੜੀਆ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੰਦਰ ਕਿਸੇ ਆਰਟ ਗੈਲਰੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਮੁਖਾਲਿੰਗਮ ਮੰਦਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਲਿੰਗਨਗਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪੂਰਬੀ ਗੰਗਾ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਆਂਧਰਾ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।
ਮੰਦਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ 'ਤੇ ਦੋ ਸ਼ੇਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਹਨ। ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨੰਦੀ ਮੰਡਪ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ 'ਤੇ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Dharam Shastra : ਘਰ 'ਚ ਸੁੱਖ-ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਬਰਕਤ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੋ ਇਹ ਕੰਮ
ਨੋਟ - ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ।