ਸੈਫ ਅਲ-ਅਦਲ ਕੌਣ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ਵਾਹਿਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦਾ ਅਗਲਾ ਨੇਤਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ
08/06/2022 12:15:32 PM
ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਡਰੋਨ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦੇ ਨੇਤਾ ਆਇਮਨ ਅਲ-ਜ਼ਵਾਹਿਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਨੇ ਸੁਭਾਵਿਕ ਤੌਰ ''''ਤੇ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਕੌਣ ਪਾਬੰਦੀਸ਼ੁਦਾ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੰਭਾਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੈਫ ਅਲ-ਅਦਲ ਸਭ ਤੋਂ ਸੰਭਾਵਿਤ ਉਮੀਦਵਾਰ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਹ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਬਕਾ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਬਚਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਅਲ-ਜ਼ਵਾਹਿਰੀ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਪਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਲ-ਅਦਲ ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਇੱਕ ਕੱਟੜ ਦੁਸ਼ਮਣ ਮੰਨਦਾ ਹੈ।
ਜਿਹਾਦੀਕਰਨ ਦਾ ਅਨੁਭਵੀ
ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਓਸਾਮਾ ਬਿਨ ਲਾਦੇਨ ਦਾ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ, ਅਲ-ਅਦਲ ਰਹੱਸਮਈ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਹਾਦੀਕਰਨ ਦਾ ਅਨੁਭਵੀ ਹੈ।
ਉਹ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ''''ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਲਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਡਾਲਰ ਦੇ ਇਨਾਮ ਨਾਲ ਉਹ ਐੱਫਬੀਆਈ ਦੀ "ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਟੈਰਰ ਲਿਸਟ" ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਉਸ ''''ਤੇ ਅਗਸਤ 1998 ਵਿੱਚ ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਅਤੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਦੂਤਾਵਾਸਾਂ ''''ਤੇ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਹੋਏ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 220 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।
ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਅਤੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਵਿੱਚ 9/11 ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਫਰਵਰੀ 2021 ਦੇ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਵਿੱਚ, ਵੈਸਟ ਪੁਆਇੰਟ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਯੂਐੱਸ ਮਿਲਟਰੀ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅਲ-ਅਦਲ ਅਤੇ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦੇ ਹੋਰ ਸੀਨੀਅਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਡਰ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਧਰਤੀ ''''ਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ''''ਤੇ ਹਮਲੇ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਭੜਕੇਗੀ।
ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ''''ਤੇ ਹਮਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪਨਾਹਗਾਹ ''''ਤੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਲ-ਅਦਲ ਨੇ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ "ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੁਫ਼ੀਆ", ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬਾਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ''''ਤੇ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ''''ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ
ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਭਾਵੀ ਅਗਲੇ ਨੇਤਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ।
ਐੱਫਬੀਆਈ ਮੁਤਾਬਕ, ਅਲ-ਅਦਲ ਦਾ ਜਨਮ ਜਾਂ ਤਾਂ 11 ਅਪ੍ਰੈਲ 1963 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ।
ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਸ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਸ ਨੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ''''ਤੇ ਨੀਵਾਂ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੂਹ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉਸ ਦੀ ਅਸਲ ਪਛਾਣ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸ਼ੰਕੇ ਹਨ, ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸੈਫ ਅਲ-ਅਦਲ (ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ ਨਿਆਂ ਦੀ ਤਲਵਾਰ) ਇੱਕ ਅਪਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਨਾਮ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਵੈਸਟ ਪੁਆਇੰਟ ਦੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਅਲ-ਅਦਲ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਗ਼ਲਤੀ ਨਾਲ ਮਿਸਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਲਾਂ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕਰਨਲ ਮੁਹੰਮਦ ਇਬਰਾਹਿਮ ਮਕਾਵੀ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਸ ਨੂੰ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਿਨ ਲਾਦੇਨ ਦੇ ਨਾਲ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਉੱਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਕਬਜ਼ੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਲੜਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅਲ-ਅਦਲ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੋਮਾਲੀਆ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਸੋਮਾਲੀ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।
:
ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਉਸ ਘਟਨਾ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੋਗਾਦਿਸ਼ੂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਅਮਰੀਕੀ MH-60 ਬਲੈਕ ਹਾਕ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਨੂੰ ਰਾਕੇਟ ਨਾਲ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2001 ਦੀ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਬਲਾਕਬਸਟਰ ਫਿਲਮ ''''ਬਲੈਕ ਹਾਕ ਡਾਊਨ'''' ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਿਆ।
ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਕੇਟ ਅਲ-ਅਦਲ ਦੀ ਟੀਮ ਦੇ ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਅਨ ਮੈਂਬਰ ਵੱਲੋਂ ਦਾਗਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਅਲ-ਅਦਲ 90 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ ਜਦੋਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇਸ਼ ''''ਤੇ ਆਪਣਾ ਕੰਟਰੋਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਉਹ 2001 ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਹੀ ਮੁੜ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਘਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦੇ ਗੁਰਗਿਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।
ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ 2003 ਵਿੱਚ ਈਰਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ''''ਤੇ 12 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਆਪਣੀ ਲੰਮੀ ਕੈਦ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਲ-ਅਦਲ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ ਅਤੇ 2011 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਓਸਾਮਾ ਬਿਨ ਲਾਦੇਨ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਲ-ਜ਼ਵਾਹਿਰੀ ਨੂੰ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਦੀ ਖ਼ੁਦ ਦੀ ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਅੱਤਾਵਦ ਮਾਹਰ ਕੋਲਿਨ ਪੀ. ਕਲਾਰਕ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਅਲ-ਅਦਲ ਅਜੇ ਵੀ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਉਹ "ਅਰਧ-ਹਾਊਸ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ" ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਚੜ੍ਹਤ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ੀਆ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਜਿਹਾਦੀ ਸਮੂਹ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਵੀ ਹੈ।
ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਾਈ-ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਮੈਂਬਰ, ਅਬੂ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲ-ਮਸਰੀ, 2020 ਵਿੱਚ ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਕਮਾਂਡੋਜ਼ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਕਥਿਤ ਗੁਪਤ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਜੇ ਅਲ-ਅਦਲ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਕੌਣ ਹੋਵੇਗਾ?
ਹੋਰ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਛੋਟੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੀਨੀਅਰਾਂ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਵਾਹਿਰੀ ਵਰਗਾ ਹੀ ਕਦ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਆਪਣਾ ਕੰਟਰੋਲ ਲੈਣ ਲਈ ਸੋਮਾਲੀਆ (ਅਲ-ਸ਼ਬਾਬ), ਯਮਨ (ਏਕਿਊਏਪੀ) ਜਾਂ ਮਾਲੀ (ਜੇਐੱਨਆਈਐੱਮ) ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵੱਲ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਅਣਕਿਆਸਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਜ਼ਵਾਹਿਰੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕਰਣ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸੰਗਠਨ ਲਈ ਇਹ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ।
2013 ਵਿੱਚ, ਏਕਿਊਆਈਐੱਮ ਦੇ ਨੇਤਾ, ਨਾਸਿਰ ਅਲ-ਵੁਹਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ''''ਤੇ ਜ਼ਵਾਹਿਰੀ ਦਾ ਡਿਪਟੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੇਤਰੀ ਨੇਤਾ ਕੇਂਦਰੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਵਿਵਾਦ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਲ-ਵੁਹਾਸ਼ੀ ਖੁਦ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ 2015 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਡਰੋਨ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਜ਼ਵਾਹਿਰੀ ਦੇ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਲਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੀ ਚੁਣਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਦੇ ਡਰ ਨਾਲ ਨੀਵਾਂ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਮਾਨ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ।
-
(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ ''''ਤੇ ਜੁੜੋ।)