ਪਿੱਤਰੂ ਪਕਸ਼ 2020 : ਕੱਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਪਿੱਤਰੂ ਪੱਖ ਸ਼ਰਾਧ ’ਚ ਨਾ ਕਰੋ ਇਹ ਗਲਤੀਆਂ
09/03/2020 10:35:34 AM
ਭਾਦਰਪਦ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲਾ ਪੱਖ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੀ ਤਰੀਕ ਦੋ ਦਿਨ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਅਗਸਤਿਆ ਮੁਨੀ ਦੇ ਤਰਪਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਪਿਤਰੂ ਪੱਖ 2 ਸਤੰਬਰ, 2020 ਯਾਨੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ 17 ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ। ਪਿਤਰੁ ਪਕਸ਼ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੱਖ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰਸਮ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਤਰ ਦੇਵ (ਰੱਬ) ਦਾ ਸਵਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਚਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੂਰਵਜਾਂ ਲਈ ਦਾਨ, ਤ੍ਰਿਪਣ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਿਤਰਪਕਸ਼ ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸ਼ਰਧਾ-ਕਰਮ ਸੰਸਾਰੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪਿਤਰੂਪਕਸ਼ ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰਮ ਸ਼ਰਧਾ ਦਾ ਫਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ- 'ਪਿਤਰੂਪਕਸ਼ ਪਿਤ੍ਰ ਸ਼ਰਾਧਮ ਕ੍ਰਤਮ ਯੇਨ ਸਾ ਗਯਾ ਸ਼ਰਧਾਕ੍ਰਿਤ ਭਵੇਤ।'
ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਿਤਰਦੋਸ਼
ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਰਾਧ ਨਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਿਤਰਦੋਸ਼ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ - ਸ਼ਰਾਧਮ ਨ ਕੁਰੁਤੇ ਮੋਹਾਤ ਤਸਿਆ ਰਕਤਮ ਪੀਬੰਤੀ, ਭਾਵ ਮਰੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਾਣੀ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦਾ ਖੂਨ ਪੀਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ ਜੋ ਸ਼ਰਾਧ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਸ਼ਰਾਧਕਰਮ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਉਪਨਿਸ਼ਦਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ- ਦੇਵਪਿੱਤਰਕਾਰਯਭਯਾਮ ਨ ਪ੍ਰਮਾਦਿਤਾਵਮ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਆਲਸ ਕਦੇ ਆਲਸ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਕਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸ਼ਰਾਧ ਕਰਮ
ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਅਮਵਾਸਯ ਤਿਥੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਧ ਕਰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਭਾਦ੍ਰਪਦ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਸ਼ਵਿਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਅਮਵਾਸਯ ਤੱਕ ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਵਿਧੀ ਪੂਰਵਕ ਸ਼ਰਾਧ ਕਰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਰੇ ਪੱਖ ਨੂੰ ਪਿਤਰੂ ਪੱਖ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸ਼ਵਿਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪ੍ਰਤਿਪਦਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਮਵਾਸਯ ਤੱਕ, 15 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਪਿਤਰੂ ਪੱਖ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ 15 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਜਾਂ ਪੁਰਖਿਆਂ ਨੂੰ ਜਲ ਭੇਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਮਿਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਰਧਾ ਅਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਪਿਤਰੁ ਸ਼ਰਾਧ ਕੀ ਹੈ
ਮਾਤਾ, ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇਕ ਕਾਰਜ ਪਿਤ੍ਰ ਸ਼ਰਾਧ ਹੈ। ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਤਰੂ ਪੱਖ ਦੇ 15 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ, ਪੁਰਖੇ ਜੋ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਲਈ ਧਰਤੀ ਵਿਚ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਭੇਟ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਪਿਤਰਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸੀਸਾਂ ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ - ਅਣਜਾਣੇ ਵਿਚ, ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਿੱਤਰ ਨਰਾਜ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਪਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਨਵਾਂ ਸਮਾਨ ਨਾ ਖਰੀਦੋ
ਪਿੱਤਰ ਪੱਖ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵੀ ਨਵਾਂ ਸਮਾਨ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਵਿਚ ਸੋਗ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਨਵੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਪਿਤਰਾਂ ਨੂੰ ਨਰਾਜ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਵਲ ਨਾ ਕੱਟੋ
ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਧ ਜਾਂ ਤ੍ਰਿਪਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 15 ਦਿਨ ਤੱਕ ਵਾਲ ਕਟਵਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪੁਰਖੇ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਭੀਖ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ
ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਿਮਾਨ ਦੇਵ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ, ਪਰ ਪਿੱਤਰ ਪੱਖ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੰਗਤੇ ਨੂੰ ਭੀਖ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਭਿਖਾਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੁਰਖੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਭੀਖ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਦਾਨ ਪੁਰਖਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਤੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਲੋਹੇ ਦੇ ਬਰਤਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਰਜਿਤ
ਪਿਤਰ ਪੱਖ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪਿੱਤਲ, ਫੁੱਲਾਂ ਜਾਂ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਂਡਿਆਂ ਨੂੰ ਤਰਪਨ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰੋ। ਪਿਤਰਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਲਈ ਲੋਹੇ ਦੇ ਬਰਤਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਜਿਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਿੱਤਰ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਘਰ ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ
ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ, ਜੋ ਲੋਕ ਪਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਤਰਪਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 15 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਘਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਨਾਲ ਪਿਤਰ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਿਤਰਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਸਮਾਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਪਰੋਕਤ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿਤਰਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।